OΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΕΣΕΑΠ

Το έντυπο αυτό περιλαμβάνει τις οδηγίες για τον τρόπο λειτουργίας της διαδικτυακής εφαρμογής του ΕΣΕΑΠ τις οποίες σας παρακαλούμε να διαβάσετε προσεκτικά ώστε να αξιοποιήσετε πλήρως τη συμμετοχή σας σ’ αυτό.

1) Πως θα μπαίνετε στην ιστοσελίδα του ΕΣΕΑΠ: Πληκτρολογήστε www.eseap.gr και μπείτε στο αναβαθμισμένο site του ΕΣΕΑΠ, όπου μπορείτε να αναζητήστε μια σειρά από πληροφορίες, όπως το ιστορικό του ΕΣΕΑΠ, τα προγράμματα που λειτουργούν και τις παραμέτρους που καλύπτουν, το κόστος και τις καταληκτικές ημερομηνίες κάθε προγράμματος, οδηγίες λειτουργίας της διαδικτυακής εφαρμογής, τη δυνατότητα εγγραφής σε κάποιο πρόγραμμα μέσω διαδικτύου, τις πρόσφατες δραστηριότητες του ΕΣΕΑΠ και τον τρόπο επικοινωνίας των εργαστηρίων με τους οργανωτές.

            Αν συμμετέχετε ήδη σε κάποιο/α από τα προγράμματα του ΕΣΕΑΠ, μπορείτε να μπείτε στο πρόγραμμα, είτε επιλέγοντας το κουμπί «Είσοδος χρηστών» στο άνω κέντρο της ιστοσελίδας, και στη συνέχεια το κουμπί «Προγράμματα ΕΣΕΑΠ», είτε επιλέγοντας το μπουκαλάκι «Κλασική Κλινική Χημεία» στα αριστερή στήλη της ιστοσελίδας. Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί συμπληρώστε τον τριψήφιο αριθμό που αποτελεί τον κωδικό του εργαστηρίου σας στη θέση του ονόματος (user name) και στη συνέχεια τον κωδικό (password), και κάνετε «κλικ» στο «είσοδος». Για τα νέα εργαστήρια, ο κωδικός (password) ταυτίζεται με το όνομα (user name). Σ’ αυτή την περίπτωση συνιστούμε, για τη διασφάλιση του απορρήτου, να αλλάξετε άμεσα τον κωδικό (password), κάνοντας «κλικ» στην επωνυμία του εργαστηρίου σας που εμφανίζεται στο κάτω μέρος της σελίδας και επιλέγοντας μία λέξη, έναν αριθμό, ή οποιονδήποτε συνδυασμό τους (από τρεις χαρακτήρες και άνω) που θα γνωρίζετε μόνον εσείς. Τέλος, για να αποθηκεύσετε τις αλλαγές, κάνετε «κλικ» στο «εγγραφή», στο κάτω μέρος του παραθύρου και κλείστε το παράθυρο. Με τη διαδικασία αυτή, μπορείτε να αλλάζετε τον κωδικό σας αλλά και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία (διεύθυνση, τηλέφωνο κλπ) διευκολύνοντας το έργο μας. Το όνομα (user name) δεν αλλάζει, παραμένει ο τριψήφιος αριθμός που αποτελεί τον κωδικό σας.

          2) Πως θα συμπληρώσετε και θα μας στείλετε την «ταξινόμηση μεθόδων και αναλυτών». Η παράγραφος αυτή αφορά μόνον τα νέα εργαστήρια που συμμετέχουν για πρώτη φορά στο ΕΣΕΑΠ καθώς και όσα δεν έστειλαν έως τώρα συμπληρωμένο το σχετικό έντυπο ή τα εργαστήρια που θα ήθελαν να τροποποιήσουν τις μεθόδους ή τους αναλυτές που έχουν ήδη δηλωθεί. Αφού μπείτε στην ιστοσελίδα του ΕΣΕΑΠ, επιλέξτε πρώτα την καρτέλα που σας ενδιαφέρει όπως πχ «Κλινική Χημεία», «Καρδιακοί δείκτες», κλπ. Στη συνέχεια επιλέξτε την «διαχείριση μεθόδων/αναλυτών» και τέλος την «προσθήκη/αλλαγή παραμέτρου» στο κάτω μέρος του παραθύρου. Για κάθε «παράμετρο» που επιλέγετε για να προσθέσετε ή να διορθώσετε στοιχεία, κάνετε «κλικ» στο κουτάκι πριν το όνομά της, αν δεν είναι ήδη επιλεγμένο, και επιλέξτε «μέθοδο» και «αναλυτή» σύμφωνα με τις επιλογές που σας προτείνει η εφαρμογή. Τέλος, για να αποθηκεύσετε τις αλλαγές, κάνετε «κλικ» στο «εγγραφή», στο κάτω μέρος του παραθύρου και κλείστε όλα τα παράθυρα.

        3) Πως θα στέλνετε τα αποτελέσματα μέσω διαδικτύου: Αφού μπείτε στην ιστοσελίδα του ΕΣΕΑΠ, επιλέξτε  πρώτα την καρτέλα που σας ενδιαφέρει όπως πχ «Κλινική Χημεία», «Καρδιακοί δείκτες», κλπ και στη συνέχεια την «εισαγωγή αποτελεσμάτων». Στη σελίδα που εμφανίζεται, για κάθε μία από τις παραμέτρους και για καθένα από τους δύο ορούς ελέγχου Α και Β, υπάρχει ένα πεδίο προς συμπλήρωση για την καταχώρηση των αποτελεσμάτων σας. Αφού βεβαιωθείτε για την ορθή συμπλήρωση, κάνετε «κλικ» στο «αποστολή», στο κάτω μέρος της σελίδας, για να τα αποστείλετε άμεσα. Αν θέλετε να κρατηθούν μέχρι να τα οριστικοποιήσετε πριν τα αποστείλετε (ακόμα και σε επόμενη επίσκεψή σας στην ιστοσελίδα του ΕΣΕΑΠ), κάνετε «κλικ» στο «προσωρινή αποθήκευση».

           4) Πως θα βλέπετε στο διαδίκτυο τα αποτελέσματα της στατιστικής επεξεργασίας που αφορούν το εργαστήριό σας: Αφού μπείτε στην ιστοσελίδα του ΕΣΕΑΠ, επιλέξτε  πρώτα την καρτέλα που σας ενδιαφέρει όπως πχ «Κλινική Χημεία», «Καρδιακοί δείκτες», κλπ και στη συνέχεια επιλέξτε κατά σειρά την «εμφάνιση αποτελεσμάτων», τα «αποτελέσματα» και τέλος την παράμετρο που σας ενδιαφέρει την οποία μπορείτε να εκτυπώσετε κάνοντας «κλικ» στο κουτάκι με το σύμβολο του εκτυπωτή, στο κάτω δεξί μέρος της σελίδας. Ωστόσο, επειδή η έκθεση των αποτελεσμάτων έχει landscape (οριζόντιο) προσανατολισμό, μην παραλείψετε να τον επιλέξετε, αντί του portrait (κάθετου) που είναι η συνήθης επιλογή των εκτυπώσεων, προκειμένου αυτή να καλύψει όλη την επιφάνεια της σελίδας.  

              5) Πως θα ερμηνεύετε τις εκθέσεις των αποτελεσμάτων:  

          ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Οι δύο πίνακες εκατέρωθεν του σήματος στο επάνω μέρος της σελίδας περιλαμβάνουν γενικές στατιστικές πληροφορίες. Στην πρώτη οριζόντια σειρά εμφανίζονται τα αποτελέσματα που έχει στείλει το υπό αξιολόγηση εργαστήριο για τη συγκεκριμένη παράμετρο, ενώ στις τρεις επόμενες η στατιστική (α) στο σύνολο των μεθόδων, (β) στη μέθοδο και (γ) στον αναλυτή που έχει δηλωθεί. Ο Ν αντιστοιχεί στον αριθμό του συνόλου των εργαστηρίων που έστειλαν αποτέλεσμα, ενώ ο Ν₁ στον αριθμό των εργαστηρίων των οποίων τα αποτελέσματα βρίσκονται στο διάστημα των ±3 SD γύρω από τη μέση τιμή (x) που αποτελεί και την τιμή-στόχο (consensus mean) στο πρόγραμμα του ΕΣΕΑΠ. Υπολογίζονται επίσης η τυπική απόκλιση (SD) και ο συντελεστής μεταβλητότητας (CV%). Η απόκλιση των αποτελεσμάτων των εργαστηρίων από την τιμή-στόχο εμφανίζεται ως εκατοστιαία απόκλιση (Δ%) και ως αριθμός τυπικών αποκλίσεων (SDI, Standard Deviation Index, δείκτης τυπικής απόκλισης). Ας σημειωθεί πως η στατιστική της «μεθόδου» και του «αναλυτή» που έχει δηλωθεί εμφανίζεται μόνον αν ο αντίστοιχος Ν₁ είναι τουλάχιστον 10. Ας σημειωθεί επίσης ότι η στατιστική στην ALP και την LDH δεν μπορεί να γίνει στο σύνολο των εργαστηρίων παρά μόνον ανά μέθοδο, αφού η τιμή-στόχος (x) είναι απολύτως εξαρτώμενη από τη μέθοδο προσδιορισμού.

            ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ: Κάτω από τους πίνακες εμφανίζονται πέντε διαφορετικά διαγράμματα: δύο ιστογράμματα κατανομής, δύο διαγράμματα Levey-Jennings και ένα διάγραμμα Youden. Σε όλα τα διαγράμματα, τα τρία βασικά χρώματα αντιστοιχούν στο ίδιο διάστημα γύρω από τη μέση τιμή (x). Το πράσινο καλύπτει την περιοχή των ±2 SD, το κίτρινο την περιοχή μεταξύ 2 και 3 SD και το πορτοκαλί την περιοχή μεταξύ 3 και 4 SD. Ειδικότερα, οι πληροφορίες που προκύπτουν από τη μελέτη των 3 διαγραμμάτων έχουν ως εξής:

             (α) Ιστόγραμμα κατανομής: Στο διάγραμμα αυτό εμφανίζεται η κατανομή του συνόλου των αποτελεσμάτων γύρω από την τιμή-στόχο. Η κάθε στήλη αντιστοιχεί σε ένα εύρος 0,5 SD. Οι αριθμοί πάνω από τις στήλες αντιστοιχούν στον αριθμό των εργαστηρίων των οποίων τα αποτελέσματα περιλαμβάνονται στο αντίστοιχο διάστημα. Το κόκκινο βέλος δείχνει τη σχετική θέση του υπό αξιολόγηση εργαστηρίου. Στο εσωτερικό του ιστογράμματος, το γαλάζιο χρώμα αντιστοιχεί στην κατανομή όσων χρησιμοποιούν την ίδια μέθοδο με αυτήν του υπό αξιολόγηση εργαστηρίου, ενώ το μπλε σκούρο στην κατανομή όσων χρησιμοποιούν τον ίδιο αναλυτή. Τα χρώματα αυτά δεν εμφανίζονται στα εργαστήρια που δεν έχουν δηλώσει μέθοδο ή αναλυτή.

              (β) Διάγραμμα Levey-Jennings: Καλύπτει διαχρονικά τις αποκλίσεις από το στόχο (εκπεφρασμένες σε αριθμό SD) των 12 τελευταίων συμμετοχών του υπό αξιολόγηση εργαστηρίου, επομένως δίνει πληροφορίες σε ένα βάθος χρόνου ενός ή δύο ετών, ανάλογα με το πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχει το εργαστήριο. Κάτω από το διάγραμμα αναφέρεται ο αριθμός του δείγματος. Η τιμή-στόχος αντιστοιχεί στην κεντρική οριζόντια γραμμή που περνά από το 0 του άξονα των ψ. Το διάγραμμα περιλαμβάνει κάθε απόκλιση που βρίσκεται στο διάστημα των ±4 SD γύρω από τη μέση τιμή το οποίο απεικονίζεται με τα κόκκινα σημεία που ενώνονται μεταξύ τους με μαύρες ευθείες γραμμές. Στην περίπτωση που ένας αναλυτής δίνει συστηματικές αποκλίσεις σε σχέση με τη μέση τιμή του συνόλου των εργαστηρίων, οι αποκλίσεις του απεικονίζονται με τα μπλε σημεία που ενώνονται μεταξύ τους με μπλε ευθείες γραμμές.

        (γ) Διάγραμμα Youden: Πρόκειται για ένα ιστόγραμμα δύο διαστάσεων που περιλαμβάνει πληροφορίες για το είδος των αναλυτικών σφαλμάτων που προκύπτουν και τη γραμμικότητα των μεθόδων προσδιορισμού. Οι μαύρες κουκίδες αντιστοιχούν στα ζεύγη των αποτελεσμάτων για τους ορούς Α και Β που αποστέλλουν τα εργαστήρια ενώ η κόκκινη στο υπό αξιολόγηση εργαστήριο. Το ιδανικό αποτέλεσμα βρίσκεται στο κέντρο του τετραγώνου, δηλ. στο σημείο τομής των συντεταγμένων που διέρχονται από τις μέσες τιμές των ορών Α και Β. Και αυτό το διάγραμμα περιλαμβάνει κάθε αποτέλεσμα που βρίσκεται μέσα στις ±4 SD γύρω από τη μέση τιμή.

Εξειδίκευση των οδηγιών χρήσεως για τις μη ποσοτικές παραμέτρους

Το επόμενο κεφάλαιο περιλαμβάνει τις εξειδικευμένες οδηγίες που αφορούν ορισμένες από τις ανοσολογικές παραμέτρους οι οποίες δεν προσδιορίζονται ποσοτικά αλλά μετά από κανονικοποίηση (normalization) των αποτελεσμάτων, ποιοτικά και με ανοσοφθορισμό.

√ Παράμετροι που προσδιορίζονται μετά από κανονικοποίηση (normalization) των αποτελεσμάτων. Οι παράμετροι αυτοί είναι αντισώματα για τα οποία, αποτελέσματα πάνω από κάποια τιμή (cutoff), ανάλογα με τη μέθοδο μέτρησης, θεωρούνται παθολογικά (θετικά) και κάτω από αυτή φυσιολογικά (αρνητικά). Στην περίπτωση αυτή η ποσοτική στατιστική γίνεται στο πηλίκο (index) που προκύπτει από τη διαίρεση του μετρούμενου αποτελέσματος δια του cutoff της μεθόδου και υπολογίζεται από το πρόγραμμα.

1) Εισαγωγή αποτελεσμάτων: Για κάθε μία από τις παραμέτρους και για καθένα από τους δύο ορούς ελέγχου Α και Β, υπάρχουν δύο πεδία προς συμπλήρωση. Το πρώτο είναι το cutoff (το οποίο είναι το ίδιο και στα δύο αποτελέσματα Α και Β) και το δεύτερο το πεδίο όπου αναγράφεται το αποτέλεσμά σας.

2) Αξιολόγηση αποτελεσμάτων: Γίνεται στην τιμή index για κάθε ορό η οποία εμφανίζεται μαζί με την τιμή του cutoff και το αρχικό σας αποτέλεσμα στην πρώτη γραμμή των πινάκων της έκθεσης των αποτελεσμάτων. Η υπόλοιπη στατιστική ακολουθεί τους κανόνες της κλασσικής στατιστικής των ποσοτικών αποτελεσμάτων.

√ Παράμετροι που προσδιορίζονται ποιοτικά. Στις παραμέτρους αυτές ενδιαφέρει κυρίως το ποιοτικό τους αποτέλεσμα (θετικό ή αρνητικό) αλλά μπορεί να προσδιοριστούν και ποσοτικά.

1) Εισαγωγή αποτελεσμάτων: Για κάθε μία από τις παραμέτρους και για καθένα από τους δύο ορούς ελέγχου Α και Β, υπάρχει ένα μόνον πεδίο προς συμπλήρωση, το ποιοτικό αποτέλεσμα που μπορείτε να καταχωρήσετε κάνοντας κλικ πάνω του και επιλέγοντας (–) για το αρνητικό και (+) για το θετικό.

2) Αξιολόγηση αποτελεσμάτων: Οι διαφορές στην έκθεση αποτελεσμάτων σε σχέση με την κλασική στατιστική εντοπίζονται στους δύο πίνακες με τα αποτελέσματα για κάθε ορό. Εδώ υπάρχουν οι στήλες με τον αριθμό των εργαστηρίων που έχουν δώσει θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα στο σύνολο των μεθόδων, ανά μέθοδο ή/και ανά αναλυτή και ακολουθούν η στήλη με την consensus τιμή-στόχο, η κόκκινη στήλη με το αποτέλεσμά σας και η στήλη με τη βαθμολογία σας. Το πρόγραμμα βαθμολογεί τις λανθασμένες απαντήσεις των εργαστηρίων σε σχέση με το «κατά τεκμήριο» σωστό αποτέλεσμα (consensus) για κάθε παράμετρο. Η επιθυμητή βαθμολογία (όταν το αποτέλεσμα ταυτίζεται με την consensus τιμή) είναι το μηδέν ενώ σε περίπτωση λανθασμένης απάντησης είναι το ένα. Σε περίπτωση αδυναμίας καθορισμού της consensus τιμής λόγω αντικρουόμενων αποτελεσμάτων (σχετική εγγύτητα θετικών και αρνητικών απαντήσεων) η συγκεκριμένη παράμετρος δεν θα βαθμολογείται, μετά από επιστημονική αξιολόγηση.

Αν οι παράμετροι αυτές προσδιοριστούν και ποσοτικά, η αξιολόγησή τους γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες της προηγούμενης παραγράφου (προσδιορισμός μετά από κανονικοποίηση των αποτελεσμάτων). Στην περίπτωση αυτή η καταχώρηση του ποσοτικού αποτελέσματος γίνεται στην επόμενη σειρά όπου η παράμετρος προσδιορίζεται με τον όρο «ποσοτικό» ή «άλλη μέθοδος».

√ Παράμετροι που προσδιορίζονται με ανοσοφθορισμό. Στις παραμέτρους αυτές τα αποτελέσματα είναι ποιοτικά (θετικά ή αρνητικά) και χαρακτηρίζονται από τον τίτλο της αραίωσης μέχρι την οποία παραμένουν θετικά. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα Αντιπυρηνικά Αντισώματα (ΑΝΑ), τα Αντισώματα έναντι ds-DNA, και τα Αντιμιτοχονδριακά Αντισώματα (ΑΜΑ).

1) Εισαγωγή αποτελεσμάτων: Για κάθε μία από τις παραμέτρους και για καθένα από τους δύο ορούς ελέγχου Α και Β, υπάρχουν τρία πεδία προς συμπλήρωση. Το πρώτο είναι το ποιοτικό αποτέλεσμα που μπορείτε να καταχωρήσετε κάνοντας κλικ πάνω του και επιλέγοντας (–) για το αρνητικό και (+) για το θετικό. Στο δεύτερο πεδίο πρέπει να καταχωρήσετε τον τίτλο, υποχρεωτικά επί θετικού αποτελέσματος και προαιρετικά επί αρνητικού. Στο τρίτο πεδίο που εμφανίζεται κάνοντας κλικ στο εικονίδιο δίπλα από το πεδίο του τίτλου, όπου αυτό υπάρχει, μπορείτε να επιλέξετε μία ή και περισσότερες από τις μορφές του φθορισμού που σας προσφέρονται.

2) Αξιολόγηση αποτελεσμάτων: Γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες της προηγούμενης παραγράφου (παράμετροι που προσδιορίζονται ποιοτικά), μόνον που εδώ περιλαμβάνεται και η στήλη «μορφολογία» με τη συντομογραφία της μορφολογίας του φθορισμού που έχετε πιθανώς καταχωρήσει.

Αν οι παράμετροι αυτές προσδιοριστούν και ποσοτικά, η αξιολόγησή τους γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες της προηγούμενης παραγράφου (προσδιορισμός μετά από κανονικοποίηση των αποτελεσμάτων). Στην περίπτωση αυτή η καταχώρηση του ποσοτικού αποτελέσματος γίνεται στην επόμενη σειρά όπου η παράμετρος προσδιορίζεται με τον όρο «άλλη μέθοδος» ή «ποσοτικό».

Σε περίπτωση που δυσκολευτείτε, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον κ. Αλέξανδρο Χαλιάσο στο τηλ. 6944 373473.

Το έντυπο αυτό περιλαμβάνει λεπτομερείς οδηγίες για τον τρόπο λειτουργίας του διεργαστηριακού προγράμματος της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) στο διαδίκτυο, οι οποίες διαφέρουν από τις οδηγίες των υπολοίπων προγραμμάτων του ΕΣΕΑΠ. Τις οδηγίες αυτές, τις οποίες παρουσιάζουμε με αναλυτικότερο τρόπο σε σχέση με πέρυσι, παρακαλούμε να διαβάσετε προσεκτικά και να τις κρατήσετε στο αρχείο σας γιατί είναι βέβαιο πως θα χρειαστεί να τις συμβουλευτείτε κάποια στιγμή προκειμένου να αντλήσετε το μέγιστο δυνατό όφελος από τη συμμετοχή σας στο πρόγραμμα αυτό.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι καταληκτικές ημερομηνίες για την αποστολή των αποτελεσμάτων που περιλαμβάνονται στο συνημμένο έντυπο είναι απολύτως ανελαστικές. Ενας τρόπος για να τις θυμάστε είναι να αναρτήσετε το έντυπο αυτό σε εμφανές σημείο στο εργαστήριο ή να τις καταγράψετε στο ημερολόγιό σας. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να μην περιμένετε την τελευταία μέρα. Προγραμματίστε την ανάλυση των δειγμάτων τουλάχιστον 2 ή 3 μέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία ώστε να έχετε το χρονικό περιθώριο να αντιμετωπίσετε τυχόν πρόβλημα.

1) Πως θα μπαίνετε στην ιστοσελίδα του προγράμματος της HbA1c: Πληκτρολογήστε www.eseap.gr και μπείτε στο αναβαθμισμένο site του ΕΣΕΑΠ, όπου μπορείτε να αναζητήστε μια σειρά από πληροφορίες, όπως το ιστορικό του ΕΣΕΑΠ, τα προγράμματα που λειτουργούν και τις παραμέτρους που καλύπτουν, το κόστος και τις καταληκτικές ημερομηνίες κάθε προγράμματος, οδηγίες λειτουργίας της διαδικτυακής εφαρμογής, τη δυνατότητα εγγραφής σε κάποιο πρόγραμμα μέσω διαδικτύου, τις πρόσφατες δραστηριότητες του ΕΣΕΑΠ και τον τρόπο επικοινωνίας των εργαστηρίων με τους οργανωτές.

            Αν συμμετέχετε ήδη σε κάποιο/α από τα προγράμματα του ΕΣΕΑΠ, μπορείτε να μπείτε στο πρόγραμμα, είτε επιλέγοντας το κουμπί «Είσοδος χρηστών» στο άνω κέντρο της ιστοσελίδας, και στη συνέχεια το κουμπί «Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη HbA1c», είτε επιλέγοντας το μπουκαλάκι «HbA1c» στην αριστερή στήλη της ιστοσελίδας. Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί, αν είστε νέο εργαστήριο πληκτρολογήστε στη θέση του user name και του password το Gxxx (όπου το xxx είναι ο τριψήφιος αριθμός που αποτελεί τον κωδικό του εργαστηρίου σας) ή, αν είστε παλαιό, το password που ήδη χρησιμοποιείτε και στη συνέχεια κάνετε «κλικ» στο «log-in». Στο νέο παράθυρο (participant) που θα εμφανιστεί παρακαλούμε να διορθώσετε ή να συμπληρώσετε όσα πεδία είναι ελλιπή ή λανθασμένα. Για να αποθηκεύσετε διορθώσεις ή αλλαγές κάνετε «κλικ» στο «update» στο κάτω μέρος του παραθύρου.

2) Πως θα δηλώσετε τον ή τους αναλυτές που χρησιμοποιείτε για τον προσδιορισμό της HbA1c: Από την επιλογή «participant» στην οποία βρίσκεστε, επιλέξτε την «methods» και στο παράθυρο που θα εμφανιστεί κάνετε «κλικ» στο «add» και στη συνέχεια στο πεδίο των αναλυτών όπου εμφανίζονται με αλφαβητική σειρά οι εταιρείες και τα μοντέλα των αναλυτών που προσδιορίζουν HbA1c. Από τον κατάλογο αυτό επιλέξτε τον αναλυτή που χρησιμοποιείτε (ή το «Others-Others» αν αυτός δεν περιλαμβάνεται) και για να αποθηκεύσετε την επιλογή σας κάνετε «κλικ» στο «update». Αν μετράτε την HbA1c και σε δεύτερο αναλυτή, επαναλάβετε τη διαδικασία.

3) Πως θα στέλνετε τα αποτελέσματα μέσω διαδικτύου: Αφού προσδιορίσετε τη συγκέντρωση της HbA1c στο υπό ανάλυση δείγμα με τον ή τους αναλυτές που έχετε δηλώσει, επιλέξτε το «results». Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί, πληκτρολογήστε το αριθμητικό αποτέλεσμα που βρήκατε στο κενό πεδίο δεξιά του DCCT%. Για να το αποστείλετε κάνετε «κλικ» στο «update».

4) Πως θα βλέπετε τις εκθέσεις των αποτελεσμάτων: Επιλέξτε το «reports». Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί, μπορείτε νε επιλέξετε μεταξύ 3 διαφορετικών τύπων εκθέσεων: Με την επιλογή «standard» ή «advanced» βλέπετε την τρέχουσα στατιστική καθενός από τα δείγματα που αναλύονται κάθε 2 εβδομάδες (24 συνολικά εκθέσεις το χρόνο), ενώ με την επιλογή «annual report», βλέπετε τη στατιστική που βασίζεται στα αποτελέσματα και των 24 δειγμάτων που αναλύθηκαν στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους. Αναλυτικότερα:

            (α) Η επιλογή «standard report» σας οδηγεί σε ένα παράθυρο όπου είναι προεπιλεγμένο το τελευταίο δείγμα που αναλύσατε και ο αναλυτής ή ένας απ’ τους αναλυτές τους οποίους χρησιμοποιείτε για τη μέτρηση της HbA1c. Κάνοντας κλικ στο «activate report» εμφανίζεται ένας πίνακας με την ταυτότητα του δείγματος και τα στατιστικά πορίσματα που περιλαμβάνουν: Τους στόχους κατά IFCC και DCCT, το αποτέλεσμα που στείλατε, τη μέση τιμή στο σύνολο των εργαστηρίων (group) και στην ομάδα αυτών που χρησιμοποιούν τον ίδιο αναλυτή με το δικό σας (instruments) και τον αντίστοιχο αριθμό n των εργαστηρίων που περιλαμβάνει η κάθε ομάδα. Στο ιστόγραμμα, με γκρίζο χρώμα απεικονίζεται η κατανομή του συνόλου των εργαστηρίων και με κόκκινο η κατανομή της ομάδας των εργαστηρίων που χρησιμοποιούν τον ίδιο αναλυτή.

             β) Η επιλογή «advanced report» περιλαμβάνει ένα νέο πεδίο, το «report type», του οποίου η αρχική επιλογή, το «histogram/sample», σας δίνει τις ίδιες ακριβώς πληροφορίες με αυτές του «standard report». Το «standard report» είναι επομένως ένα υποσύνολο του «advanced report». Όμως στο πεδίο αυτό εμφανίζονται και άλλες δύο επιλογές, η «trend last year» και η «level related last year» με τις οποίες μπορείτε να δείτε τη στατιστική των τελευταίων 24 δειγμάτων που αναλύσατε τους 12 προηγούμενους μήνες. Με την πρώτη («trend last year») εμφανίζεται η στατιστική των 24 δειγμάτων με τη χρονολογική σειρά που αναλύθηκαν, ενώ με τη δεύτερη («level related last year») η ίδια στατιστική κατά σειρά μεγέθους των συγκεντρώσεων της HbA1c. Και στις δύο περιπτώσεις η στατιστική περιλαμβάνει τους αύξοντες αριθμούς των δειγμάτων, τις καταληκτικές ημερομηνίες, τις τιμές-στόχους κατά DCCT, τα αποτελέσματα του εργαστηρίου σας με τις αντίστοιχες αποκλίσεις από τους στόχους καθώς επίσης και τις μέσες τιμές του συνόλου των εργαστηρίων στο σύνολο των αναλυτών, με τις αντίστοιχες αποκλίσεις από τους στόχους. Στην τελευταία στήλη εμφανίζονται οι στόχοι και κατά IFCC.

            γ) Η επιλογή «annual report» περιλαμβάνει πληροφορίες για την ακρίβεια, την αναπαραγωγιμότητα και την γραμμικότητα των μετρήσεών σας επί τη βάσει των 24 αποτελεσμάτων που στείλατε στη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους. Στον πίνακα που εμφανίζεται, οι οριζόντιες στήλες περιλαμβάνουν τις τιμές των τριών αυτών στατιστικών μεγεθών έτσι όπως έχουν υπολογιστεί από το πρόγραμμα, καθώς επίσης και την ποιοτική τους ερμηνεία, ενώ οι κάθετες καθορίζουν αν οι τιμές αυτές αναφέρονται στο δικό σας εργαστήριο («your lab»), στην ομάδα των εργαστηρίων που χρησιμοποιούν τον ίδιο αναλυτή («your instruments»), ή στο σύνολο των εργαστηρίων («all labs»).

Για πιο λεπτομερείς οδηγίες, κάντε «κλικ» στην μπάρα του μενού του προγράμματος στο «help off» για να το αλλάξετε σε «help on», οπότε εμφανίζεται στο παράθυρο αριστερά σχετική βοήθεια («instructions for use») καθώς επίσης και η δυνατότητα να δείτε και να εκτυπώσετε στα αγγλικά το σύνολο του εγχειριδίου λειτουργίας του προγράμματος («download instruction manual»).

Για οποιαδήποτε πληροφορία σχετική με το πρόγραμμα της HbA1c μπορείτε, όπως πάντα, να επικοινωνείτε μαζί μας στο τηλέφωνο 210-7292403, ή με τον κ. Αλέξανδρο Χαλιάσο στο τηλ. 6944 373473.

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ & ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΜΟΤΗΤΑΣ

         Α) ΑΚΡΙΒΕΙΑ: Η στατιστική της ακρίβειας παρουσιάζεται με τη μορφή πίνακα, όπου αξιολογούνται οι επιδόσεις του εργαστηρίου σας από τη συμμετοχή του στις 12 τελευταίες αποστολές του αντιστοίχου προγράμματος του ΕΣΕΑΠ. Ο πίνακας αυτός εμφανίζει, με άριστα το 10, μία οριζόντια βαθμολογία ανά παράμετρο και μία κάθετη ανά συμμετοχή, η οποία σχετίζεται τις αποκλίσεις των αποτελεσμάτων σας από την αντίστοιχη τιμή στόχο. Από το μέσο όρο (Μ.Ο.) της οριζόντιας βαθμολογίας προκύπτει η κατάταξη του εργαστηρίου σας σε κάθε παράμετρο ενώ από το γενικό μέσο όρο προκύπτει η γενική του κατάταξή στο σύνολο των παραμέτρων και των συμμετοχών σας σε όλη τη διάρκεια της υπό αξιολόγηση περιόδου σε σχέση με τα υπόλοιπα εργαστήρια που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Ας σημειωθεί ότι στη γενική κατάταξη συμμετέχουν μόνον τα εργαστήρια που έστειλαν αποτελέσματα τουλάχιστον 8 φορές την τελευταία διετία.

Για τη δικαιότερη αξιολόγηση των εργαστηρίων, σε ορισμένες παραμέτρους όπου κάποιοι αναλυτές δίνουν αποτελέσματα που διαφέρουν αισθητά από τον μέσο όρο των υπολοίπων, η στατιστική τους γίνεται ξεχωριστά και εμφανίζεται σε υποκίτρινο φόντο. Κατά συνέπεια, σ’ αυτές τις παραμέτρους:

           α) Δεν επηρεάζεται ο γενικός μέσος όρος (consensus mean) και δεν θα αυξάνεται η τυπική απόκλιση (SD) και

        β) Δεν αδικούνται τα εργαστήρια που χρησιμοποιούν αυτούς τους αναλυτές εφόσον η βαθμολογία τους σ’ αυτές τις παραμέτρους, άρα και η αντίστοιχη κατάταξή τους θα γίνεται ως προς τον αναλυτή τους και όχι στο σύνολο των αναλυτών. Επί πλέον για τον υπολογισμό του Μ.Ο. της βαθμολογίας τους δεν θα συμμετέχουν οι παράμετροι που αξιολογούνται ανά αναλυτή.

Β) ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΜΟΤΗΤΑ: Η στατιστική της επαναληψιμότητας προκύπτει από τέσσερις μετρήσεις του ιδίου δείγματος κατά τη διάρκεια της υπό αξιολόγηση περιόδου. Για λόγους αποφυγής εντοπισμού αυτών των δειγμάτων, δύο από αυτά έχουν υποστεί ελαφρά αραίωση ή συμπύκνωση και η αξιολόγησή τους γίνεται μετά την αναγωγή των τιμών που βρέθηκαν στην αρχική τους συγκέντρωση χρησιμοποιώντας την αντίστροφη τιμή του συντελεστή αραίωσης ή συμπύκνωσης. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται με τη μορφή πίνακα, όπου αξιολογούνται οι επιδόσεις του εργαστηρίου σας από τη συμμετοχή του στις αναγραφόμενες στην πρώτη σειρά του πίνακα αποστολές. Για κάθε παράμετρο, ο πίνακας αυτός εμφανίζει στις οκτώ πρώτες στήλες τα αποτελέσματα των μετρήσεων των παραπάνω δειγμάτων εναλλάξ, όπως έχουν καταχωρηθεί και μετά την αντίστοιχη αναγωγή με τον τρόπο που προαναφέρθηκε. Στις τρεις τελευταίες στήλες παρουσιάζεται ο μέσος όρος (Μ.Ο.), η τυπική απόκλιση (SD) και ο συντελεστής μεταβλητότητας (CV%) των τεσσάρων τιμών μετά την αναγωγή. Η στατιστική αυτή γίνεται υπό την προϋπόθεση ότι έχουν αποσταλεί αποτελέσματα και για τα τέσσερα δείγματα της υπό αξιολόγηση παραμέτρου και έχουν μετρηθεί με τον ίδιο αναλυτή και μέθοδο (δηλαδή δεν έχει δηλωθεί αλλαγή μεθόδου ή αναλυτή).

Επειδή η επαναληψιμότητα εξαρτάται από την παράμετρο και τον τρόπο προσδιορισμού της, υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των διαφόρων παραμέτρων. Είναι γνωστό ότι η επαναληψιμότητα βελτιώνεται όσο μειώνεται ο CV%. Ωστόσο, στη σύγχρονη βιβλιογραφία, ως επιθυμητός στόχος για την επαναληψιμότητα θεωρείται το ήμισυ της βιολογικής μεταβλητότητας για κάθε παράμετρο, όπως αυτή εμφανίζεται στον ακόλουθο ιστότοπο https://www.westgard.com/biodatabase1.htm.

          Περιμένουμε τυχόν παρατηρήσεις ή σχόλιά σας σχετικά με τις παραπάνω οδηγίες στο τηλέφωνο 210 7292403 ή στο e-mail μας: info@eseap.gr.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ HbA1c

Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων της HbA1c γίνεται με βάση την τιμή στόχο κάθε δείγματος όπως αυτή έχει καθοριστεί από το Εργαστήριο Αναφοράς.
Σε κάθε διανομή εκτιμάται η μέση τιμή των αποτελεσμάτων των συμμετεχόντων εργαστηρίων (είτε του συνόλου, είτε της ομάδας των εργαστηρίων Ελλάδας – Κύπρου), καθώς και η μέση τιμή των συμμετεχόντων με τον ίδιο εξοπλισμό. Τα αποτελέσματα κάθε συμμετέχοντα παρουσιάζονται υπό τη μορφή ιστογραμμάτων μέσω των οποίων αποτυπώνεται η επίδοσή του τόσο στο σύνολο των συμμετεχόντων της ίδιας ομάδας όσο και στο σύνολο των συμμετεχόντων που χρησιμοποιούν τον ίδιο εξοπλισμό.
Για κάθε δείγμα εκτιμάται η διαφορά από την τιμή στόχο και παράλληλα εκτιμάται η διαφορά του Εργαστηρίου αναφοράς από την τιμή στόχο τη δεδομένη στιγμή.
Σε ετήσια βάση εκτιμώνται οι ακόλουθες παράμετροι:

• Ορθότητα (accuracy)
• Γραμμικότητα (linearity)
• Αναπαραγωγιμότητα (reproducibility)

Η εκτίμηση των ανωτέρω παραμέτρων αναφέρεται παρακάτω:
Ορθότητα (accuracy)
Για την εκτίμηση της ορθότητας χρησιμοποιούνται οι 24 μετρήσεις κάθε εργαστηρίου ανά έτος καθώς και οι 12 τιμές στόχοι. Μεταξύ αυτών των τιμών υπάρχει γραμμική συσχέτιση της μορφής:
y=a+bx

Εκτιμάται η ακριβής γραμμική σχέση και στη συνέχεια υπολογίζεται η θεωρητική τιμή του αποτελέσματος, βάσει της προαναφερόμενης σχέσης, κάθε συμμετέχοντα για τα κρίσιμα επίπεδα της εξέτασης (5%, 8%, 11% DCCT που αντιστοιχούν σε φυσιολογικά άτομα, καλά ρυθμισμένους διαβητικούς και αρρύθμιστους διαβητικούς ασθενείς).
Στη συνέχεια εκτιμάται η ορθότητα των αποτελεσμάτων βάση της ακόλουθης σχέσης:
Ορθότητα = y-x
Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ακολουθεί τα ακόλουθα κριτήρια:

Γραμμικότητα (linearity)
Από τη προαναφερόμενη γραμμική συσχέτιση υπολογίζεται ο συντελεστής γραμμικής συσχέτισης r.
Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ακολουθεί τα ακόλουθα κριτήρια:

Αναπαραγωγιμότητα (reproducibility)
Για την εκτίμηση της αναπαραγωγιμότητας χρησιμοποιούνται τα 12 ζεύγη τιμών  κάθε εργαστηρίου ανά έτος, όπως αυτά έχουν προκύψει από τα ίδια δείγματα τα οποία έχουν διανεμηθεί στα εργαστήρια τυχαία εντός του έτους.
Η εκτίμηση της αναπαραγωγιμότητας γίνεται βάσει της ακόλουθης σχέσης:
CV= *100%
Όπου:
Δ= η διαφορά μεταξύ των διπλών μετρήσεων
N= αριθμός των διπλών μετρήσεων
= μέση τιμή των διπλών μετρήσεων

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ακολουθεί τα ακόλουθα κριτήρια:

O.530.04/1/20-4-2015