Ιστορικό

Το «ΕΣΕΑΠ», (Διεργαστηριακό Σχήμα Ελέγχου Ικανότητας Διαγνωστικών Εργαστηρίων) είναι μία αστική, μη κερδοσκοπική Εταιρεία που έχει ως σκοπό τον έλεγχο, την παρακολούθηση, τη διασφάλιση και τη βελτίωση της ποιότητας των αποτελεσμάτων των κλινικών/διαγνωστικών εργαστηρίων, τον εντοπισμό των αναλυτικών σφαλμάτων και τη σύγκριση και σύγκλιση των αναλυτικών επιδόσεων μεταξύ των ως άνω εργαστηρίων. Για την επίτευξη των σκοπών του το «ΕΣΕΑΠ» παρέχει στα εργαστήρια Κλινικής Χημείας υπηρεσίες εξωτερικού ελέγχου ποιότητας μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν πάνω από 300 εργαστήρια και συγκεκριμένα: (α) το σύνολο σχεδόν των εργαστηρίων των δημοσίων νοσοκομείων της χώρας και (β) ένας πολύ μεγάλος αριθμός ιδιωτικών θεραπευτηρίων-κλινικών, διαγνωστικών κέντρων και ιδιωτικών εργαστηρίων. Μεταξύ αυτών συμμετέχουν και 50 εργαστήρια από την Κύπρο, στα οποία συμπεριλαμβάνονται όλα τα κρατικά της νοσοκομεία μετά από απόφαση της Κυπριακής Κυβέρνησης η οποία και καλύπτει τα έξοδα συμμετοχής τους.

Η αρχική ιδέα της δημιουργίας του «ΕΣΕΑΠ» γεννήθηκε και υλοποιήθηκε στο Βιοχημικό τμήμα του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από μία τριμελή επιστημονική ομάδα αποτελούμενη από την τότε διευθύντρια κ. Ευτυχία Αναγνώστου-Κακαρά, τον ιατρό επιμελητή κ. Ζεράρ Ζουλλιέν και τον κλινικό χημικό κ. Οθωνα Παναγιωτάκη. Οι τρεις αυτοί επιστήμονες, προκειμένου να αποκτήσουν την αναγκαία τεχνογνωσία για την οργάνωση και λειτουργία προγραμμάτων εξωτερικού ελέγχου ποιότητας, μετεκπαιδεύτηκαν σε τρία από τα σημαντικότερα Ευρωπαϊκά κέντρα ελέγχου ποιότητας στη Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία αντίστοιχα, σύμφωνα με συμβόλαιο που συνυπέγραψαν η αρμόδια Κοινοτική Υπηρεσία των Βρυξελλών για θέματα ελέγχου ποιότητας (Bureau Communautaire de Référence) και το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».

Το «ΕΣΕΑΠ» άρχισε να λειτουργεί στο Βιοχημικό τμήμα του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» στις αρχές του 1994 σύμφωνα με απόφαση του Δ.Σ. του νοσοκομείου η οποία βασίστηκε (α) σε εισήγηση της Ειδικής Επιτροπής του Κ.Ε.Σ.Υ. για τον έλεγχο της ποιότητας των εργαστηριακών αποτελεσμάτων και (β) σε απόφαση της Ολομέλειας του Κ.Ε.Σ.Υ. η οποία αναφερόταν στην «ανάγκη καθιέρωσης ενός Εθνικού Συστήματος Εξωτερικής Αξιολόγησης Ποιότητας (ΕΣΕΑΠ) των διαγνωστικών εργαστηριακών αναλύσεων στη χώρα μας». Στη συνέχεια το Κ.Ε.Σ.Υ. ενέκρινε τη λειτουργία του «ΕΣΕΑΠ» με απόφασή του, η οποία ανέφερε πως «το Βιοχημικό Εργαστήριο του Γ.Π.Ν.Α. ο Ευαγγελισμός έχει όλες τις προϋποθέσεις για να αναλάβει την ίδρυση και λειτουργία ενός Κέντρου Εξωτερικής Αξιολόγησης Ποιότητας των Εργαστηριακών Αναλύσεων σε Εθνικό Επίπεδο στον τομέα της Κλινικής Χημείας στη χώρα μας με θετικές προοπτικές για την επιτυχή λειτουργία του». Ετσι το «ΕΣΕΑΠ» λειτούργησε με επιτυχία στον «Ευαγγελισμό» επί 12 συνεχή έτη, από το 1994 έως το τέλος του 2005.

Ως προς τη χρηματοδότησή του, το «ΕΣΕΑΠ» κατά τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του προσέφερε τις υπηρεσίες του εντελώς δωρεάν σε όλα τα συμμετέχοντα εργαστήρια, δημόσια και ιδιωτικά. Όμως, οι υπηρεσίες αυτές έχουν ένα σημαντικό λειτουργικό κόστος (αγορά ορών ελέγχου, συντήρηση και ανάπτυξη εφαρμογής λογισμικού, έξοδα εκτυπώσεων κλπ). Αυτό το κόστος αρχικώς καλύφθηκε από τρεις βασικές πηγές χρηματοδότησης:

(α) Το Υπουργείο Υγείας το οποίο χρηματοδότησε την αγορά υλικών ελέγχου από το εξωτερικό. Αξίζει να σημειωθεί πως, επειδή το ΕΣΕΑΠ δεν είχε τότε νομική υπόσταση, αποδέκτης της χρηματοδότησης ήταν η Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Χημείας – Κλινικής Βιοχημείας (ΕΕΚΧ-ΚΒ), η οποία εκπροσωπεί τον κλάδο των κλινικών χημικών στη χώρα μας.

(β) Το νοσοκομείο Ευαγγελισμός, το οποίο χρηματοδότησε ένα σημαντικό τμήμα των λειτουργικών του εξόδων.

(γ) Το Ιδρυμα Μποδοσάκη, το οποίο χρηματοδότησε την αγορά του αρχικού αναγκαίου εξοπλισμού (υπολογιστές, εκτυπωτές και FAX).

Όμως, και παρά το γεγονός πως το κόστος λειτουργίας του «ΕΣΕΑΠ» αυξανόταν συνεχώς λόγω της συνεχούς αύξησης του αριθμού των εργαστηρίων που συμμετείχαν, η χρηματοδότησή του από το Υπουργείο Υγείας δεν ανανεώθηκε, ενώ το νοσοκομείο Ευαγγελισμός αδυνατούσε να συνεχίσει να καλύπτει τα λειτουργικά του έξοδα. Προκειμένου λοιπόν να διασφαλισθεί η ανεξαρτησία και βιωσιμότητα του ΕΣΕΑΠ μέσω της δυνατότητας απευθείας είσπραξης των αναγκαίων για τη λειτουργία του συνδρομών από το σύνολο των εργαστηρίων (δημόσιων και ιδιωτικών) επελέγη η λύση της σύστασης μίας αστικής μη κερδοσκοπικής Εταιρίας από τα τρία ιδρυτικά του μέλη και τον εκάστοτε Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Χημείας – Κλινικής Βιοχημείας (ΕΕΚΧ-ΚΒ). Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι, λόγω του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του, το κόστος συμμετοχής των εργαστηρίων στα προγράμματα του ΕΣΕΑΠ είναι δύο με τρεις φορές μικρότερο σε σχέση με αυτό αντίστοιχων προγραμμάτων του εξωτερικού.

Ενας δεύτερος σοβαρός λόγος για τη δημιουργία της αστικής μη κερδοσκοπικής Εταιρίας ήταν η επιθυμία των οργανωτών για πιστοποίηση και διαπίστευση του «ΕΣΕΑΠ», πράγμα το οποίο προϋπέθετε την ύπαρξη συγκεκριμένης νομικής μορφής. Ετσι, από την αρχή του 2006, το «ΕΣΕΑΠ» συνέχισε τη λειτουργία του ως αστική μη κερδοσκοπική Εταιρεία και υπό τη μορφή αυτή απέκτησε το δικαίωμα συμμετοχής ως ισότιμο μέλος στην ομοσπονδία των ευρωπαϊκών μη κερδοσκοπικών οργανισμών για τον εξωτερικό έλεγχο ποιότητας στην εργαστηριακή ιατρική (EQALM – European group of organizations involved in the EQA of Laboratory Medicine services). Επίσης, από τον Απρίλιο του 2008 το ΕΣΕΑΠ πιστοποιήθηκε από την TUV HELLAS κατά ISO 9001, περνώντας με επιτυχία την σχετική αξιολόγηση.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι το έργο το οποίο έχει επιτελέσει το «ΕΣΕΑΠ» στον χώρο της υγείας, αφού τα 15 τελευταία χρόνια κάλυψε και συνεχίζει να καλύπτει ένα μεγάλο τμήμα από το δραματικό έλλειμμα της Πολιτείας στον τομέα του ελέγχου της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας.

Σημερινή Κατάσταση

Διαχειρίστρια: Ευθυμία Μπότουλα
Υπεύθυνος Ποιότητας: Αλέξανδρος Χαλιάσος,
Επιστημονικό Προσωπικό: Ευγενία Κώνστα, Σεραφείμ Καραθάνος
Γραμματεία: Λία Μοίρα

Εταίροι του ΕΣΕΑΠ: Οθων Παναγιωτάκης, ΕΕΚΧ-ΚΒ, Χαρά Νικολού, Χρύσανθος Μητρόπουλος, Χριστίνα Ψαχούλια, Αικατερίνη Ψαρρά, Παναγιώτα Σπυροπούλου και η Ευθυμία Μπότουλα.

Επιστημονική Επιτροπή: Οθων Παναγιωτάκης, Ευθυμία Μπότουλα, Κατερίνα Ψαρρά, Χαρά Νικολού, Αλέξανδρος Χαλιάσος, Χρήστος Κρούπης, Χρύσανθος Μητρόπουλος, Νίκος Νίτσος.